HAARLEM – Iets meer dan een meter breed is de tufstenen muur uit de 11e of 12e eeuw die dinsdag aan weerszijden van het grafmonument Conrad en Brunings in de Grote Kerk werd blootgelegd. Het betreft hier de noordelijke buitenmuur van de oude kerk.
Nooit eerder is in de Grote Kerk zelf archeologisch onderzoek gedaan
De bovenkant houdt zich ongeveer zestig centimeter onder de huidige kerkvloer schuil. De
buitenkant van de muur blijkt aan de onderzijde schuin naar buiten toe uit te dijen.
Tuf is een vulkanisch gesteente dat veelal het Duitse Eifelgebied werd en wordt
gewonnen. Het is eeuwenlang een gangbare steensoort geweest voor de bouw van onder
meer kerken.
Hoe lang de oude muur is – wat iets zou vertellen over de omvang van de oude kerk – is
onduidelijk. ,,Daarvoor zou je de hele muur moeten opgraven. Ik zou het graag doen,
maar het lijkt me nu niet haalbaar’’, zegt stadsarcheologe Anja van Zalinge.
Beperkt
De huidige vondst roept wel meer nieuwsgierigheid op. Van Zalinge: ,,Omdat de ruimte
waarin we nu hebben gegraven vrij beperkt is, weten we niet hoe diep de muur is. Ik zou
graag de oude kerkvloer vinden. Maar zo diep zijn we niet kunnen komen.’’
De grafkelder van Conrad en Brunings zelf is bij het onderzoek onaangeroerd gebleven.
Van Zalinge: ,,Ook daar kan ik nieuwsgierig naar zijn, maar er is geen archeologische
reden om die te openen. Dat zou op grafschennis gaan lijken. Die kelder laten we dus
lekker met rust.’’
Nooit eerder is in de Grote Kerk zelf archeologisch onderzoek gedaan. Het bestaan van
eerdere kerken op deze plek was tot nu toe alleen bekend uit geschreven bronnen.
Uniek
Stadsarcheologe Anja van Zalinge zag in de restauratie van het grafmonument een unieke
kans om een kijkje onder de vloer te nemen. Deze plek in de kerk was des te meer
interessant, omdat in een beschrijving uit 1846 wordt gerept over een oude muur onder
het monument. Die beschrijving is echter heel summier. Van Zalinge: ,,Het was dan ook
volstrekt onduidelijk of we iets zouden aantreffen, en zo ja wat precies.’’
De 11e- of 12e-eeuwse voorganger van de huidige kerk is destijds door brand verwoest.
Met de bouw van huidige, veel grotere, Bavo aan de Grote Markt werd in 1370 begonnen.
Vloer
Lange tijd leek het onderzoek gisteren op niets uit te lopen. De archeologen leken niet
verder te komen dan een bakstenen vloer. De vreugde bij de onderzoekers was groot toen
de oude muur ’s middags alsnog werd gevonden aan de westkant van het
monument. ,,We hebben hem!’’, kaatste het door de kerk. Later werd aan de oostkant van
het monument de muur eveneens blootgelegd.
Voor het onderzoek zijn een aantal zerken verwijderd. Afgezien van een paar spaarzame
botjes leverde dat geen menselijke resten op.
Het onderzoek gaat woensdag verder met een precieze inventarisatie van de vondst.
