Oorlog in Arcadië is een project opgezet door leden van de adviesorganisatie Gelders Genootschap. Het project heeft als doel oorlogssporen binnen landgoederen, kastelen en buitenplaatsen in Nederland te onderzoeken. Onder leiding van Elyze Storm-Smeets heeft dit geleid tot een nationale inventarisatie van sporen uit de Tweede Wereldoorlog. Restanten en de bijbehorende verhalen zijn te zien in erfgoedfilms die zich richten op de erfgoedregio’s waar de meeste sporen zijn teruggevonden.
study visits
Behalve deze erfgoedfilms worden vanuit het onderzoeksteam ook study visits georganiseerd. Deze dagen worden natuurlijk ook bijgewoond door archeologen van BAAC, die de zo opgedane kennis vervolgens toepassen bij de diverse onderzoeken die zij uitvoeren naar resten uit de Tweede Wereldoorlog. Op 8 maart was één zo’n study visit georganiseerd, met als doel het vertellen van de verhalen en het laten zien van de sporen rondom landgoed Klein Leeuwenhorst en Clingendael in Zuid Holland.
landgoed Klein Leeuwenhorst
Eerst is de groep geïnteresseerden op landgoed Klein Leeuwenhorst ontvangen door de familie Evelein, oud eigenaren van landgoed Leeuwenhorst. De familie deelt verhalen en foto’s met de groep over landgoed Leeuwenhorst en de impact van de bouw van de Atlantikwall, waarvoor huis Leeuwenhorst gesloopt moest worden. Ook hebben de Duitse soldaten het landgoed gebruikt als onderkomen en zijn verschillende verdedigingswerken opgericht. Dat de sporen uit de Tweede Wereldoorlog nog zichtbaar zijn in het landgoed wordt duidelijk tijdens de daarop volgende wandeling. Nick Warmerdam, senior adviseur archeologie bij Erfgoedhuis Zuid-Holland en oud-collega, laat zien hoe het landgoed in deze periode is veranderd om de omgeving voor soldaten leefbaar te maken. Bakstenen schuilplaatsen, opgegooide wallen en het verschil in beplanting laten zien hoe de soldaten leefden. Teruggekomen bij landhuis Klein Leeuwenhorst wordt één van de erfgoedfilms getoond die is gemaakt door het onderzoeksteam van Oorlog in Arcadië.
landgoed Clingendael
Een lekkere lunch en een korte rit in de bus later is het tweede landgoed binnen de study visit aan de beurt, landgoed Clingendael. Hier verblijft Arthur Seyss-Inquart, Rijkscommissaris van het bezette Nederland, tijdens de oorlog. De dubbele functie van het landgoed als verblijfplaats van nazipoliticus en onderdeel van de Atlantikwall heeft het landschap dan ook sterk getekend. Betonnen geschutsbunkers, ‘Gruppenunterstanden’ en tankgrachten hebben het landgoed op grote schaal veranderd. Ook de betonnen schuilplaats van Seyss-Inquart, gecamoufleerd als boeren woonhuis, is kort bezocht. Een combinatie van luchtfoto’s en vondsten uit de oorlogsperiode laten niet alleen zien hoe de verdediging is opgezet, maar ook hoe de lokale militaire werken onderdeel zijn van de Duitse verdedigingslinie langs de Nederlandse kust. In conclusie een interessante dag waar ook de archeologen van BAAC veel van hebben kunnen leren.
Meer weten over het project Oorlog in Arcadië? Kijk dan op: https://oorloginarcadie.nl/
